Wydział Wojewódzki w Olsztynie jako element powojennego samorządu terytorialnego (1946–1950)

Słowa kluczowe: samorząd terytorialny szczebla wojewódzkiego, Prezydium WRN, rady narodowe, władza uchwałodawcza, władza ustawodawcza, finanse samorządowe

Abstrakt

W Okręgu Mazurskim polska administracja nie była odtwarzana, lecz organizowana od nowa. W nowym systemie prawno-ustrojowym, w tym zwłaszcza z uwagi na ustanawianie obcego w polskiej tradycji systemu rad narodowych, rozgraniczenie kompetencji poszczególnych organów bywało nie do końca czytelne, a nawet zdarzały się sytuacje, gdy działania tworzonych członów administracji nie zawsze miały umocowanie w obowiązujących aktach prawnych. Brak wyraźnego podziału tych pionów administracji nie tylko nie raził, ale był propagandowo uznawany za przejaw demokratyzacji życia publicznego i za bardziej sprawiedliwą formę sprawowania władzy. W pierwszym powojennym pięcioleciu Wydział Wojewódzki był organem wykonawczym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie. Czasem określany był też jako samorządowy organ szczebla wojewódzkiego, choć miano to nie było w pełni adekwatne do jego roli. Niejasność ta była rezultatem przenikania oraz łączenia kompetencji i działań trzech pionów: administracji ogólnej, rad narodowych i „samorządowego” Wydziału Wojewódzkiego. Na dodatek wojewodowie oraz starostowie powiatowi, jako przedstawiciele w terenie władzy ogólnej, znajdowali się w strukturze samorządowej, kierując Wydziałem Wojewódzkim i wydziałami powiatowymi. Wydział Wojewódzki sprawował „władzę porządkową” nad prezydentem Olsztyna oraz burmistrzami poszczególnych miast w województwie, nad członkami zarządów miejskich i gminnych oraz nad wykonawczymi wydziałami powiatowymi w terenie.

Biogram autora

Ryszard Tomkiewicz, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Ryszard Tomkiewicz – dr hab., historyk, absolwent Uniwersytetu Gdańskiego. Pracownik Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie. Zajmuje się powojenną historią Warmii i Mazur. Autor sześciu monografii oraz ponad stu artykułów dotyczących powojennych dziejów regionu. Sekretarz Rady Naukowej Ośrodka Badań Naukowych oraz członek Zarządu Towarzystwa Naukowego im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie. Członek Redakcji „Komunikatów Mazursko-Warmińskich”.

Bibliografia

Baryła T., Kształtowanie się samorządu w Olsztyńskiem, [w:] Dziedzictwo Warmii. Ustrój – prawo – administracja, red. S. Achremczyk, K. Orłowska-Wojczulanis, Olsztyn 2006, s. 45-56

Kierejczyk E., Województwo olsztyńskie w latach 1945–1949. Kształtowanie się administracji ogólnej, rad narodowych i samorządu terytorialnego, Olsztyn 1980

Tomkiewicz R., Gospodarka mięsna na Warmii i Mazurach po 1945 roku. Zarys problematyki, Olsztyn 2013

Tomkiewicz R., Okoliczności powstania nazw Giżycko i Kętrzyn, „Masovia”, t. 12 (2009), s. 53-60

Wakar A., Administracja publiczna, Województwo Olsztyńskie 1945–1965, red. J. Sikorski, J. Szymański, W. Wrzesiński, „Rocznik Olsztyński”, t. VI (1964), s. 27-51
Opublikowane
2017-12-29
Dział
Artykuły i Studia