Sytuacja Niemców na Dolnym Śląsku po 1989 r. na przykładzie działalności Niemieckiego Towarzystwa Kulturalno-Społecznego we Wrocławiu

Słowa kluczowe: Niemcy w Polsce, mniejszość niemiecka, działalność organizacyjna, działalność kulturalna, niemieckie media

Abstrakt

W artykule ukazana została zmiana położenia dolnośląskich Niemców po przełomie politycznym 1989 r. na przykładzie działalności Niemieckiego Towarzystwa Kulturalno-Społecznego (NTKS) we Wrocławiu. Zmiany w życiu Niemców, a także społeczeństwa polskiego, zarysowane zostały na tle ówczesnej sytuacji geopolitycznej oraz w odniesieniu do nowego otwarcia w stosunkach polsko-niemieckich. Wsparcie dla ludności niemieckiej płynące ze zjednoczonych Niemiec oraz nowe możliwości prawne, jakie pojawiły się w demokratycznej Polsce, przyczyniły się do bujnego rozwoju życia kulturalnego i organizacyjnego mniejszości niemieckiej w Polsce oraz rozwijania jej struktur. W artykule wykorzystano część badań własnych autorki, odnoszących się do rekonstrukcji działalności kulturalnej oraz podsumowania osiągnięć organizacyjnych NTKS we Wrocławiu po 1989 r.

Biogram autora

Irena Kurasz, Instytut Studiów Międzynarodowych, Uniwersytet Wrocławski

Irena Kurasz – dr, adiunkt w Zakładzie Badań Niemcoznawczych Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego. W roku 2013 z wyróżnieniem obroniła rozprawę doktorską, uzyskując stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie socjologii. Zdobytą wiedzę teoretyczną z zakresu niemcoznawstwa wzbogacała wieloletnim doświadczeniem zawodowym – do 2015 r. była pracownikiem Konsulatu Generalnego Republiki Federalnej Niemiec we Wrocławiu. W obszarze jej zainteresowań naukowych  znajdują się zagadnienia związane z socjologią narodu, mniejszości narodowych i etnicznych oraz stosunków polsko-niemieckich. Jest współzałożycielką i członkinią Socjologicznej Sekcji Etniczności Polskiego Towarzystwa Socjologicznego.

Bibliografia

Bielak F., Niemiecka grupa narodowa w Polsce, Warszawa 1990

Browarek T., Ludność niemiecka w polityce państwa polskiego w latach 1945–1989, Lublin 2015

Dobrosielski M., Mniejszość niemiecka w Polsce, [w:] Mniejszość niemiecka w Polsce. Historia i teoria, Seria: Polska–Niemcy, z. 1, Warszawa 1995

Jankowiak S., Wysiedlenie i emigracja ludności niemieckiej w polityce władz polskich w latach 1945–1970, Warszawa 2005

Krasuski J., Historia Niemiec, Wrocław–Warszawa–Kraków 2008

Kurcz Z., Niemiecka diaspora na Śląsku, [w:] Mniejszość niemiecka w Polsce, t. 2: Niemcy w rozproszeniu, Seria: Polska–Niemcy, z. 4, Warszawa 1999

Kurasz I., Media ludności niemieckiej Dolnego Śląska na tle przeobrażeń politycznych, społecznych i demograficznych w latach 1950–2013, „Studia Humanistyczne AGH”, t. 13 (2004), nr 3, s. 81-100

Kurasz I., Mniejszość niemiecka na Dolnym Śląsku. Studium socjologiczne, Kraków 2015

Lipman I., Petrach F., Niemieckie Towarzystwo Kulturalno-Społeczne we Wrocławiu, [w:] Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych, red. M. Wittek, Opole 2007

Lipman I., Petrach F., Nowy początek we Wrocławiu, [w:] Wczoraj, dziś, jutro. 50 lat Niemieckiego Towarzystwa Kulturalno-Społecznego na Dolnym Śląsku, red. I. Lipman, Wrocław 2007

Lipman I., Ponadregionalne imprezy kulturalne, [w:] Wczoraj, dziś, jutro. 50 lat Niemieckiego Towarzystwa Kulturalno-Społecznego na Dolnym Śląsku, red. I. Lipman, Wrocław 2007

Madajczyk P., Niemcy polscy 1944–1989, Warszawa 2001

Nitschke B., Niemcy. Struktury organizacyjne i formy aktywności, [w:] Stowarzyszenia mniejszości narodowych, etnicznych i postulowanych w Polsce po II wojnie światowej, red. S. Dudra, B. Nitschke, Kraków 2013

Nitschke B., Wysiedlenie ludności niemieckiej z Polski w latach 1945–1949, Zielona Góra 1999

Ociepka B., Niemcy na Dolnym Śląsku 1945–1970, Wrocław 1992

Ociepka B., Stanowisko Związku Wypędzonych wobec zawarcia układu Polska– Republika Federalna Niemiec 1989–1991, „Przegląd Zachodni”, nr 3 (1993)

Przeszłość, której nie da się zapomnieć. Wspomnienia dolnośląskich Niemców, red. A. Gręda, R. Zajączkowska, Wrocław 2015

Pudło K., Wieloetniczność ludności Dolnego Śląska po II wojnie światowej, „Dolny Śląsk”, nr 14 (2009)

Roszkowski W., Historia Polski 1944–2005, Warszawa 2009

Sakson A., Rola mniejszości niemieckiej w stosunkach polsko-niemieckich na przykładzie Warmii i Mazur, „Zeszyty Instytutu Zachodniego”, nr 11 (1998)

Sakson A., Wstęp, [w:] Między lękiem a nadzieją. Dziesięć lat funkcjonowania ustawy o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym (2005–2015), red. A. Adamczyk, A. Sakson, C. Trosiak, Poznań 2015
Opublikowane
2017-12-29
Dział
Artykuły i Studia