Migracje zagraniczne mieszkańców województwa opolskiego w latach 1990–2015

Słowa kluczowe: migracje zagraniczne, migracje po 1990 r., województwo opolskie, podwójne obywatelstwo, sieci migracyjne

Abstrakt

Województwo opolskie stanowi szczególny region wysyłający, od wielu lat charakteryzujący się bardzo intensywnym odpływem ludności. Jest to obszar, w którym skala migracji zagranicznych, zarówno w okresie przed transformacją ustrojową, jak i po przemianach na początku lat 90. XX w. oraz obecnie, wciąż jest duża, a ujemny wskaźnik salda migracji znacząco odbiega od przeciętnej w kraju. Szacuje się, że od lat 50. do końca lat 90. XX w. migracje zagraniczne objęły ponad 200 tys. osób i tym samym pochłonęły cały przyrost naturalny ludności autochtonicznej z lat 1975−2000. Obecnie skala emigracji stałej i „czasowej” wynosi około 105 tys. osób, a tzw. niepełnej emigracji zarobkowej (wahadłowej i sezonowej) – 115 tys. Znacząca skala emigracji oraz jej permanentny charakter w sposób istotny oddziałuje na sytuację demograficzną oraz społeczno-ekonomiczną regionu, w dużym stopniu wpływając na jego możliwości rozwojowe.

Biogram autora

Brygida Solga, Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu

Brygida Solga – dr hab., profesor Państwowego Instytutu Naukowego – Instytutu Śląskiego w Opolu i Politechniki Opolskiej. Jest absolwentką Uniwersytetu Wrocławskiego, stopień doktora uzyskała w Instytucie Rozwoju Wsi i Rolnictwa Polskiej Akademii Nauk, a doktora habilitowanego na Uniwersytecie Ekonomicznym w Katowicach. Zajmuje się problematyką migracji zagranicznych, rynku pracy, polityki regionalnej i społecznej oraz zagadnieniami z obszaru ekonomii międzynarodowej. Jest członkiem Komitetu Badań nad Migracjami PAN oraz Zespołu Problemowego ds. Obszarów Wiejskich Komitetu Przestrzennego Zagospodarowania Kraju PAN. Kieruje Zakładem Badań Regionalnych i Lokalnych PIN–Instytutu Śląskiego w Opolu oraz Katedrą Polityki Regionalnej Wydziału Ekonomii i Zarządzania Politechniki Opolskiej. Jest członkiem Wojewódzkiej Rady Rynku Pracy w Opolu. Zaangażowana w pracę społeczną na rzecz upowszechniania wyników badań naukowych jako sekretarz Stowarzyszenia Instytut Śląski.

Bibliografia

Anacka M., Fihel A., Migracje powrotne Polaków, [w:] Dekada członkostwa Polski w UE. Społeczne skutki emigracji Polaków po 2004 r., red. M. Lesińska, M. Okólski, K. Slany, B. Solga, Warszawa 2014, s. 71–85

Anacka M., Okólski M., Migracja z Polski po akcesji do Unii Europejskiej, [w:] Dekada członkostwa Polski w UE. Społeczne skutki emigracji Polaków po 2004 r., red. M. Lesińska, M. Okólski, K. Slany, B. Solga, Warszawa 2014, s. 45–71

Grabowska-Lusińska I., Okólski M., Migracja z Polski po 1.05.2004 r.: jej intensywność i kierunki geograficzne oraz alokacja migrantów na rynkach pracy krajów Unii Europejskiej, „C&R Working Papers”, nr 33/91 (2008)

Heffner K., Rauziński R., Region migracyjny (wybrane aspekty demograficzne, społeczne i gospodarcze na przykładzie Śląska Opolskiego), „Studia i Monografie”, z. 152 (2003)

Heffner K., Solga B., Podwójne obywatelstwo na Śląsku Opolskim, [w:] Obywatelstwo wielokrotnego wyboru, red. A. Górny, P. Koryś, Warszawa 2007, s. 66–92

Iglicka K., Powroty Polaków po 2004 r. W pętli pułapki migracyjnej, Warszawa 2010

Jaźwińska E., Łukowski W., Okólski M., Przyczyny i konsekwencje emigracji z Polski. Wstępne wyniki badań w czterech regionach za pomocą podejścia etnosondażowego, Warszawa 1997

Johannes B., Podwójne obywatelstwo – szansa czy bariera we współpracy polsko-niemieckiej?, [w:] Obywatelstwo w Europie Środkowo-Wschodniej, red. P. Bajda, Warszawa 1999, s. 70–77

Jończy R., Migracje zagraniczne z obszarów wiejskich województwa opolskiego po akcesji Polski do Unii Europejskiej. Aspekty ekonomiczne i demograficzne, Opole–Wrocław 2010

Jończy R., Warunki powrotu zagranicznych emigrantów zarobkowych do województwa opolskiego (w kontekście niedopasowań strukturalnych na opolskim rynku pracy), Opole 2010

Linek B., Dzieje Śląska Opolskiego, [w:] Śląsk Opolski. Dziedzictwo i współczesność, red. D. Simonides, Opole 2005

Migracje osób z wysokimi kwalifikacjami, red. P. Kaczmarczyk, J. Tyrowicz, Warszawa 2008

Prognoza ludności na lata 2014–2050, Warszawa 2014

Rafał-Mazur M., Zmiana paradygmatu w niemieckiej polityce imigracyjnej w latach 1998– 2004. Wnioski dla Polski, „CEFMR Working Paper”, nr 2 (2006)

Rauziński R., Procesy demograficzne na Śląsku Opolskim ze szczególnym uwzględnieniem wsi w latach 1950–2035. Aspekty narodowościowe, społeczne i przestrzenne, „Wieś i Rolnictwo”, nr 1 (2014)

Rauziński R., Śląsk Opolski regionem kryzysu demograficznego, [w:] Społeczeństwo Śląska Opolskiego 1945–2011–2035 – aspekty społeczne, demograficzne i rynku pracy, red. R. Rauziński, T. Sołdra-Gwiżdż, Opole–Warszawa 2012, s. 27–64

Rauziński R., Współczesne migracje zagraniczne na Śląsku Opolskim. Aspekty demograficzne i społeczne, Opole 1999

Solga B., Doppelte Staatsbürgerschaft im Oppelner Schlesien, „Inter Finitimos”, nr 8 (2010), s. 192–201

Solga B., „Drenaż mózgów” czy „deprecjacja kwalifikacji”? Ocena zjawiska w kontekście migracji zagranicznych, [w:] Kształcenie kadr z wyższym wykształceniem na Śląsku do 2035 r., red. R. Rauziński, B. Solga, Opole 2016, s. 152–166

Solga B., Einfluss der Auslandsmigration auf die Entwicklung der Regionen in Polen, [w:] Grenzüberquerungen und Migrationsbewegungen. Fremdheits- und Integrationserfahrungen in der österreichischen, deutschen, schweizerischen und polnischen Literatur und Lebenswelt, red. G. Jelitto-Piechulik [et al.], Wien 2015, s. 47–59

Solga B., Miejsce i znaczenie migracji zagranicznych w rozwoju regionalnym, Opole 2013

Solga B., Migracje polsko-niemieckie i ich konsekwencje społeczno-ekonomiczne na obszarach wiejskich Śląska Opolskiego, Opole 2002

Solga B., Migracje zagraniczne i powroty w województwie opolskim i ich znaczenie w kontekście tworzenia systemu wsparcia instytucjonalnego dla reemigrantów, [w:] Wypracowanie metod zmniejszania emigracji zarobkowej i wspierania powrotu migrantów na polski rynek pracy. Raport ekspercki, Opole 2013, s. 27–38

Tu i tam. Migracje z polskich wsi za granicę, red. M. Wieruszewska, Warszawa 2007
Opublikowane
2017-12-29
Dział
Artykuły i Studia