Syberyjska zsyłka oczami dziecka, późniejszej mieszkanki Olsztyna, Ireny Moszczyńskiej z domu Bujko

  • Danuta Bogdan Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Słowa kluczowe: II wojna światowa, wywózki na Syberię, ludność cywilna, Armia Krajowa, Wilno, łagry

Abstrakt

Relacja Ireny Moszczyńskiej stanowi zapis wspomnień na konkurs zorganizowany w 1989 r. przez Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego i Olsztyński Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego „Dać świadectwo prawdzie”. Autorka opowiada o tragicznych okolicznościach jednej z pierwszych wywózek (luty 1945 r.) z Wilna żołnierzy Wileńskiego Okręgu Armii Krajowej oraz ludności cywilnej podejrzanej o sprzyjanie polskiemu podziemiu niepodległościowemu. Moszczyńska przypomina sceny, które najbardziej utkwiły jej w pamięci (np. sytuacja mężczyzny w bonżurce). Wśród wywiezionych był także brat autorki. Trafił do łagru w Donbasie. Opowieść o jego losach (ucieczkach i udanym powrocie do Polski) stanowi znaczną część relacji.

Biogram autora

Danuta Bogdan, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Danuta Bogdan – ur. 1955 r. w Olsztynie, ukończyła historię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (1978), a w 1990 r. obroniła doktorat na UMK w Toruniu na podstawie pracy Sejmik Warmiński w XVI i pierwszej połowie XVII w. Od 1978 r. pracownik działu historii Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, od 1979 r. starszy asystent Stacji Naukowej Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie, od 1990 r. adiunkt Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie. Od 2013 r. kierownik Pracowni Kopernikańskiej w OBN w Olsztynie. Specjalizuje się w historii nowożytnej Warmii i Prus Książęcych.

Bibliografia

Ciesielski S., Przesiedlenie ludności polskiej z Kresów Wschodnich do Polski 1944–1947, http://www.sciesielski.republika.pl/transfer/repat.html

Korab-Żebryk R., Operacja wileńska AK, Warszawa 1998

Krzyżanowski B., Wileński Matecznik 1939–1944 (Z dziejów „Wachlarza” i Armii Krajowej), Warszawa 1993

Niwiński P., Działania komunistycznego aparatu represji wobec środowisk kombatantów wileńskiej AK 1945–1980, Warszawa 2009

Pasierbska H., Wileńskie Łukiszki na tle wydarzeń wojny 1939–1944, Gdańsk 2003

Przeżyliśmy łagry. Wspomnienia żołnierzy Okręgu Wileńskiego AK (1945–1949), oprac. D. Rogut, Warszawa 2011

Rogut D., Polacy w sowieckich obozach kontrolno-filtracyjnych (1944–1946), „Dzieje Najnowsze”, t. 36 (2004), nr 4, s. 85–109

Szmyd Z., Armia Krajowa w akcji „Burza”. Wybór, Warszawa 1994
Opublikowane
2017-12-29
Dział
Opracowania źródłowe