Partycypacja mniejszości niemieckiej w polskim życiu publicznym po 1989 r. – przypadek Śląska Opolskiego

Słowa kluczowe: mniejszość niemiecka, Śląsk Opolski, wybory parlamentarne, wybory samorządowe, prawo na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych

Abstrakt

Artykuł jest próbą politologicznego spojrzenia na zagadnienie partycypacji mniejszości niemieckiej w polskim życiu publicznym w okresie pozimnowojennym. Autor uczestnictwo społeczności polskich Niemców analizuje na przykładzie udziału organizacji mniejszości niemieckiej w wyborach parlamentarnych i samorządowych oraz wykorzystywaniu możliwości wsparcia, jakie mniejszościom narodowym i etnicznym daje polskie prawo. Autor podzielił problematykę na trzy elementy. W pierwszym przybliża proces uzyskiwania podmiotowości przez mniejszość niemiecką po 1989 r. i włączania się tej społeczności w życie polityczne na poziomie lokalnym, regionalnym oraz ogólnopolskim – poprzez uczestnictwo w wyborach parlamentarnych. W kolejnej części autor przybliża w sposób syntetyczny bilans uczestnictwa organizacji mniejszości niemieckiej w wyborach samorządowych i parlamentarnych na przestrzeni ćwierćwiecza 1990–2015. W części ostatniej artykułu autor przybliża najistotniejsze rezultaty realizacji praw na rzecz mniejszości narodowych i etnicznych, będące udziałem działalności mniejszości niemieckiej w województwie opolskim.

Biogram autora

Marek Mazurkiewicz, Państwowy Instytut Naukowy – Instytut Śląski w Opolu

Marek Mazurkiewicz – dr, politolog, niemcoznawca, pracownik naukowy Państwowego Instytutu Naukowego – Instytutu Śląskiego w Opolu. W kręgu jego zainteresowań badawczych znajduje się problematyka powojennej wymiany ludności, polsko-niemieckich stosunków politycznych, mniejszości narodowych i etnicznych w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem mniejszości niemieckiej na historycznym obszarze Górnego Śląska, a także bezpieczeństwa międzynarodowego.

Bibliografia

14 listopada 1989, wspólne oświadczenie Mazowiecki–Kohl [w:] Polska–Niemcy 1945–2007. Od konfrontacji do współpracy i partnerstwa w Europie. Studia i dokumenty, red. W.M. Góralski, Warszawa 2007, s. 355-361

20 lat TSKN na Śląsku Opolskim, red. R. Urban, Z. Donath-Kasiura, Opole 2009

Barcz J., Podstawy prawne stosunków Polski ze zjednoczonymi Niemcami, [w:] Polska –Niemcy 1945–2007. Od konfrontacji do współpracy i partnerstwa w Europie. Studia i dokumenty, red. W.M. Góralski, Warszawa 2007, s. 113-158

Berlińska D., Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości, Opole 1999

Brożek A., Losy Niemców w Polsce po roku 1944/45. Fikcja liczb zachodnioniemieckich a rzeczywisty bilans ludnościowy, Opole 1965

Brożek A., Przesiedleńcy w Niemczech. Charakterystyka demograficzna, Katowice 1963

Buchała R., Zachodnioniemieckie poglądy o tzw. „Recht auf die Heimat” (W zakresie psychologii i socjologii), Katowice 1964

Cygański M., Polityka Republiki Federalnej Niemiec wobec polskiej ludności rodzimej na Śląsku w latach 1949–1990/91, Opole 1991

Edmund Jan Osmańczyk (1913–1989). Materiały sesji naukowej zorganizowanej w pierwszą rocznicę śmierci (19 listopada 1990 r.), red. M. Masnyk, Opole 1993

Edmund Jan Osmańczyk. Dziennikarz – publicysta – parlamentarzysta we wspomnieniach bliskich i przyjaciół, red. M. Masnyk, S.S. Nicieja, Opole 2004

Hirsch H., Obcy we własnej ojczyźnie. Niemcy na Górnym Śląsku: jeszcze trzyma ich „w domu”, ale jak długo?, [w:] Niemcy w Polsce. Artykuły z polskiej i niemieckiej prasy z lat 1989–2010, Gliwice–Opole 2010, s. 59-62

Lis M., Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim 1989–2014. Z bagażem przeszłości w realiach współczesności, Opole 2015

Mazurkiewicz M., Regionalne uwarunkowania polityki polskiej wobec mniejszości narodowych i etnicznych na przykładzie województwa opolskiego, „Studia Śląskie”, t. LXXVII (2016), s. 53-74

Mazurkiewicz M., Spór o pamięć. Polityczne następstwa powojennych wysiedleń Niemców w pozimnowojennych relacjach polsko-niemieckich i czesko-niemieckich, Warszawa 2015

Sawczuk J., Od status quo do planu Kohla. Geneza zjednoczenia Niemiec w świetle opublikowanych dokumentów Urzędu Kanclerskiego (1989 r.), Opole 2005

Skubiszewski K., Wysiedlenie Niemców po II wojnie światowej, Warszawa 1968

Tokarz K., Mniejszość niemiecka w Polsce w prasie RFN w latach 1989–1997, [w:] Węzłowe problemy Niemiec XX–XXI wieku, red. K. Fiedor, M.S. Wolański, Wrocław 2002, s. 153-168

Trzcielińska-Polus A., Mniejszość niemiecka w Polsce. Implementacja art. 20–22 Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, [w:] Przełom i wyzwanie. XX lat polsko-niemieckiego traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy. 1991–2011, red. W.M. Góralski, Warszawa 2011, s. 370-392

Trzcielińska-Polus A., „Wysiedleńcy” z Polski w Republice Federalnej Niemiec w latach 1980–1990, Opole 1997

Uwagi i propozycje w związku z VIII rundą rozmów pełnomocników szefów rządów PRL i RFN, M. Pszona i H. Teltschika (14–16.09.1989) [w:] Polska wobec zjednoczenia Niemiec 1989–1991. Dokumenty dyplomatyczne, red. W. Borodziej, Warszawa 2006, s. 109-112
Opublikowane
2017-12-29
Dział
Artykuły i Studia