Wspomnienia Ryszarda Dowguna – nastoletniego chłopca z Lidy – z łagru w Uchcie w Radzieckiej Republice Komi

  • Danuta Bogdan Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie
Słowa kluczowe: łagry, deportacje, Syberia, system represji, Nowogródczyzna

Abstrakt

Tekst prezentuje wspomnienia Ryszarda Dowguna (nastoletniego chłopca z Lidy) z jego pobytu w łagrze w Uchcie. Relacja powstała w odpowiedzi na konkurs ogłoszony w 1989 r. przez Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie i Olsztyński Oddział Polskiego Towarzystwa Historycznego zatytułowany „Dać świadectwo prawdzie”. Ryszard Dowgun w swojej relacji przypomina okoliczności aresztowania, wywózki na Sybir, a przede wszystkim tragiczne przeżycia związane z pobytem w więzieniach, następnie zaś w obozie. Opowiada o ciężkiej pracy, głodzie, „rytmie” dnia w łagrze i powrocie do Polski. Dzięki relacji Dowguna możemy poznać szczegółowo sowiecki system represji realizowany przez radzieckie więziennictwo oraz pracę więźniów różnych narodowości w istniejących od początku władzy bolszewickiej obozach pracy przymusowej.

Biogram autora

Danuta Bogdan, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie

Danuta Bogdan – ur. 1955 r. w Olsztynie, ukończyła historię na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (1978), a w 1990 r. obroniła doktorat na UMK w Toruniu na podstawie pracy Sejmik Warmiński w XVI i pierwszej połowie XVII w. Od 1978 r. pracownik działu historii Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie, od 1979 r. starszy asystent Stacji Naukowej Polskiego Towarzystwa Historycznego w Olsztynie, od 1990 r. adiunkt Ośrodka Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego w Olsztynie. Od 2013 r. kierownik Pracowni Kopernikańskiej w OBN w Olsztynie. Specjalizuje się w historii nowożytnej Warmii i Prus Książęcych.

Bibliografia

A jednak przeżyli. Wspomnienia Polaków z obozów sowieckich 1944–1956, oprac. D. Rogut, Warszawa 2001

Applebaum A., Gułag, Warszawa 2005

Ciesielski S., GUŁag. Radzieckie obozy koncentracyjne 1918–1953, Warszawa 2010

Ciesielski S., Materski W., Paczkowski A., Represje sowieckie wobec Polaków i obywateli polskich, Warszawa 2000

Conquest R., Wielki Terror, Warszawa 1997

Czapski J., Na nieludzkiej ziemi, Kraków 2001

Głowacki A., Losy żołnierzy AK i internowanych Polaków na terytorium ZSRR po 1944 r., „Łambinowicki Rocznik Muzealny”, t. XXV (2002), s. 51–73

Gryciuk F., Matusek P., Represje NKWD wobec żołnierzy podziemnego Państwa Polskiego w latach 1944–45, t. I, Siedlce 1995

Gulag Voices: An Anthology, red. A. Applebaum, Yale University Press 2011

Herling-Grudziński G., Inny świat, Warszawa 1996

Hermanowicz J. MIC, Przeżyłem sowieckie łagry. Wspomnienia, Warszawa 2012

Przeżyliśmy łagry. Wspomnienia żołnierzy Okręgu Wileńskiego AK (1945–1949), oprac. D. Rogut, Warszawa 2011

Rogut D., Internowani żołnierze Armii Krajowej w obozach NKWD-MWD ZSRR 1944–1947 (zarys wybranej problematyki) http://klub-generalagrota.pl/kg/baza-wiedzy/referaty/623,Internowani-zolnierze-Armii-Krajowej-w-obozach-NKWD-MWD-ZSRR-19441947-zarys-wybr.html

Rogut D., Polacy i obywatele polscy w obozach NKWD-MWD ZSRR 1944–1956, [w:] Represje sowieckie wobec narodów Europy 1944–1956, red. A. Adamczyk, D. Rogut, Zelów 2005, s. 69–97

Rogut D., Polacy w obozach dla jeńców wojennych i internowanych NKWD-MWD ZSRR po 1944 r., „Łambinowicki Rocznik Muzealny”, t. XXX ( 2007), s. 33–60

Rogut D., Sowieckie obozy kontrolno-filtracyjne dla Polaków i obywateli polskich w latach 1945–1947, „Dzieje Najnowsze”, t. 36 (4/2004), s. 85–10

Sołżenicyn A., Archipelag Gułag 1918–1956, Poznań 2008
Opublikowane
2017-12-29
Dział
Opracowania źródłowe