Czasopismo naukowe Rocznik Ziem Zachodnich jest rocznikiem wydawanym online przez Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” we Wrocławiu,w latach 2017-2019. Funkcję redaktora naczelnego pełnił w nim prof. Grzegorz Strauchold. Czasopismo jest miejscem prezentacji wieloaspektowych badań naukowych poświęconych przeszłości i współczesności ziem przyłączonych do Polski po II wojnie światowej oraz przestrzenią do dyskusji naukowej na ten temat. Struktura czasopisma składa się z następujących części: artykuły i studia, materiały źródłowe, recenzje i omówienia, raporty i ekspertyzy, przeglądy badań i sprawozdania, a także Biblioteka Myśli Zachodniej, w której, z naukowym komentarzem, publikowane są wznowienia tekstów, które wniosły znaczący wkład w badania nad Ziemiami Zachodnimi Północnymi.
Redakcja przyjmuje do druku teksty w języku polskim i angielskim, przygotowane z uwzględnieniem Instrukcji wydawniczej.
Cel i zakres czasopisma
Celem czasopisma jest publikacja wyników najnowszych, wieloaspektowych badań humanistycznych prowadzonych w obszarze przeszłości i współczesności ziem przyłączonych do Polski po II wojnie światowej. Periodyk ma być też źródłem informacji o aktualnie prowadzonych badaniach, organizowanych konferencjach i nowościach wydawniczych, których tematyka dotyczy tych terenów, a także platformą dyskusji nad zagadnieniami dotyczącymi historii Ziem Zachodnich i Północnych. Czasopismo jest też miejscem publikacji zapomnianych lub trudno dostępnych opracowań, które wniosły istotny wkład w rozwój badań nad tymi terenami.
Polityka otwartego dostępu
Rocznik Ziem Zachodnich jest recenzowanym, otwartym czasopismem. Zapewnia otwarty i bezpłatny dostęp do wszystkich tekstów. Zainteresowane osoby mogą czytać teksty i pobierać je bez ograniczeń technicznych. Prawa autorskie do tekstów należą do Ośrodka „Pamięć i Przyszłość”. O ile nie jest określone inaczej, Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” udostępnia teksty na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0.
Zgodnie z licencją zainteresowane osoby mogą korzystać z tekstów poprzez kopiowanie i rozpowszechnianie utworów w dowolnym medium i formacie, a także zmiany w utworze, w tym tworzenie utworów zależnych w oparciu o utwór, dla dowolnego celu, także komercyjnego. Korzystający z utworu są zobowiązani przestrzegać warunków licencji, tj. podać dane autora i źródło, zakres wprowadzonych zmian oraz udostępniać utwory zależne na tej samej licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0.
Ośrodek „Pamięć i Przyszłość” nie pobiera żadnych opłat za zgłoszenie tekstu do opublikowania lub za proces wydawniczy.
Proces recenzji
Kwalifikowanie tekstów nadesłanych do publikacji w dziale „Artykuły i studia” oraz „Opracowania źródłowe” odbywa się w dwóch etapach. W pierwszym etapie wyznaczony przez redaktora naczelnego członek redakcji ocenia, czy tekst jest zgodny z profilem czasopisma i spełnia standardy tekstu naukowego. Jeśli tak, tekst jest recenzowany przez recenzentów zewnętrznych wskazanych przez Redakcję, którzy dokonują oceny tekstów według formularza recenzji oraz następujących zasad:
- Do oceny każdej publikacji powołuje się co najmniej dwóch niezależnych recenzentów spoza jednostki naukowej z której pochodzi Autor tekstu.
- W przypadku tekstów powstałych w języku obcym, co najmniej jeden z recenzentów jest afiliowany w instytucji zagranicznej innej niż narodowość autora pracy.
- Rekomendowanym rozwiązaniem jest model, w którym autor(zy) i recenzenci nie znają swoich tożsamości (tzw. „double-blind review proces”).
- W innych przypadkach recenzent musi podpisać deklarację o nie występowaniu konfliktu interesów; za konflikt interesów uznaje się zachodzące między recenzentem a autorem:
- bezpośrednie relacje osobiste (pokrewieństwo, związki prawne, konflikt),
- relacje podległości zawodowej,
- bezpośrednia współpraca naukowa w ciągu ostatnich dwóch lat poprzedzających przygotowanie recenzji.
- Recenzja musi mieć formę pisemną i kończyć się jednoznacznym wnioskiem co do dopuszczenia artykułu do publikacji lub jego odrzucenia.
- W przypadku rozbieżności w ocenie dwóch recenzentów (jednym wniosku dopuszczającym artykuł do publikacji i jednym odrzucającym), redakcja podejmuje decyzję o odrzuceniu tekstu lub skierowaniu go do trzeciej recenzji. Jeśli trzecia recenzja dopuszcza tekst do publikacji, jest on poddawany redakcji.
- Zasady kwalifikowania lub odrzucenia publikacji i formularz recenzencki są podane do publicznej wiadomości na stronie internetowej czasopisma lub w każdym numerze czasopisma.
- Nazwiska recenzentów poszczególnych publikacji/numerów nie są ujawniane; raz w roku czasopismo podaje do publicznej wiadomości listę recenzentów współpracujących.
Po pozytywnej opinii recenzentów i wprowadzeniu przez autora niezbędnych zmian tekst jest publikowany.
Kwalifikowanie tekstów nadesłanych do publikacji w działach: „Recenzje i omówienia”, „Raporty i ekspertyzy” oraz „Przeglądy badań i sprawozdania” odbywa się w jednym etapie. Wyznaczony przez redaktora naczelnego członek redakcji ocenia, czy tekst jest zgodny z profilem czasopisma i spełnia standardy publikacji w periodyku naukowym. Jeśli tak, poddaje tekst redakcji, względnie ustala z Autorem zakres niezbędnych poprawek i uzupełnień.
Historia czasopisma
Czasopismo naukowe Rocznik Ziem Zachodnich powstało w 2016 roku, jako efekt współpracy badawczej Ośrodka „Pamięć i Przyszłość” we Wrocławiu, Ośrodka Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Olsztynie, Państwowego Instytutu Naukowego – Instytutu Śląskiego w Opolu oraz Instytutu Zachodniego im. Zygmunta Wojciechowskiego w Pozaniu, współpracujących w ramach Sieci Ziem Zachodnich i Północnych, dotowanej ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Pierwszy numer czasopisma ukazał się w 2017 roku.
