Osadnictwo żydowskie we wspomnieniach „Pionierów” tzw. Ziem Odzyskanych. Fragmenty pamiętników z Kamiennej Góry i Szczecina
Słowa kluczowe:
ludność żydowska, „Ziemie Odzyskane”, osadnictwo, Kamienna Góra, Szczecin, pamiętniki, pionierzy, produktywizacja, rolnictwo
Abstrakt
Tekst prezentuje dwie relacje źródłowe przesłane na konkurs na pamiętnik osadnika Ziem Odzyskanych w latach 1956–1957, zorganizowany przez Instytut Zachodni w Poznaniu. Są to wspomnienia urzędników z Kamiennej Góry (Dolny Śląsk) oraz Szczecina, którzy w pierwszych miesiącach po zakończeniu wojny zajmowali się osadnictwem w tych miastach oraz najbliżej okolicy. Zamieszczone relacje opisują przyjazd na Ziemie Zachodnie ludności żydowskiej z ZSRR oraz proces osadnictwa. Autorzy opisują w nich zarówno warunki życia Żydów, jak i swój osobisty stosunek do migrantów oraz decyzji o zasiedleniu przez nich przeznaczonych im wsi i miejscowości, zwłaszcza znajdujących się tam gospodarstw rolnych.
Bibliografia
Białostocki I., Wojewódzki Komitet Żydów Polskich w Szczecinie (1946–1950), „Biuletyn ŻIH”, nr 71–72 (3–4/1969), s. 83–105
Cała A., Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, Warszawa 2005
Czerniakiewicz J., Repatriacja ludności polskiej z ZSRR. 1944–1948, Warszawa 1987
Drzewka Pamięci na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Pawlewska-Szydłowska Irena, http://www.cmentarze.szczecin.pl/chapter_50362.asp?soid=1164A6AE564946B0B7859A7AC444B8AA
Dulczewski Z., Socjologiczne aspekty migracji ludności na pomorzu zachodnim, [w:] Przeobrażenia społeczne na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1947, red. Z. Dulczewski, Poznań 1964
Dulczewski Z., Społeczne aspekty migracji na Ziemiach Zachodnich, Poznań 1964
Dziurżyński P., Osadnictwo rolne na Ziemiach Odzyskanych, Warszawa 1983
Grynberg M., Żydowska spółdzielczość pracy w Polsce w latach 1945–1949, Warszawa 1986
Halicka B., Mój dom nad Odrą. Pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku, Kraków 2016
Halicka B., Polski Dziki Zachód. Przymusowe migracje i kulturowe oswajanie Nadodrza 1945–1948, Kraków 2015
Hertz A., Żydzi w kulturze polskiej, Warszawa 2003
Ilwicka A., Grand Illusion? The Phenomenon of Jewish Life in Poland after the Holocaust in Lower Silesia, „The Person and the Challenges”, t. 4 (2/2014), s. 97–126
Jankowiak S., Przemiany narodowościowe na „Ziemiach Odzyskanych” po II wojnie światowej, [w:] „Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015
Kaczkowski S., Stosunki ludnościowe Szczecina w latach 1945–1955, Warszawa 1968
Kamienna Góra. Monografia geograficzno-historyczna miasta i okolic, red. S. Michalkiewicz, Wrocław 1985
Kendziorek P., Program i praktyka produktywizacji Żydów polskich w działalności CKŻP, Warszawa 2016
Kersten K., Repatriacja ludności polskiej po II wojnie światowej: studium historyczne, Wrocław 1974
Kościk E., Osadnictwo wiejskie w południowych powiatach Dolnego Śląska w latach 1945–1949, Wrocław 1982
Kusiak F., Osadnictwo wiejskie w środkowych i północnych powiatach Dolnego Śląska w latach 1945–1949, Wrocław 1982
Michlic B., Obcy jako zagrożenie. Obraz Żyda w Polsce od roku 1880 do czasów obecnych, Warszawa 2015
Mieczkowski J., Między emigracją a asymilacją: szkice o szczecińskich Żydach w latach 1945–1997, Szczecin 1998
Mieczkowski J., Żydzi, Niemcy i Ukraińcy na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1956. Liczba, położenie i działalność polityczna, Szczecin 1994
Pamiętniki osadników Ziem Odzyskanych, oprac. Z. Dulczewski, A. Kwilecki, Poznań 1963
Polski słownik biograficzny, red. E. Rostworowski, t. XXV, Wrocław 1979
Pomorze Zachodnie w latach 1945–2010. Społeczeństwo – władza – gospodarka – kultura, t. I, red. K. Kozłowski, Szczecin 2012
Rykała A., „Produktywizacja” Żydów w Polsce po drugiej wojnie światowej na przykładzie działalności rolniczej, „Prace i Studia Geograficzne”, t. 61 (2016), z. 1, s. 151–163
Sula D., Działalność przesiedleńczo-repatriacyjna Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w latach 1944–1951, Lublin 2002
Szarota T., Osadnictwo miejskie na Dolnym Śląsku w latach 1945–1948, Wrocław 1969
Szaynok B., Ludność żydowska na Dolnym Śląsku 1945–1950, Wrocław 2000
Tumolska H., Mitologia Kresów Zachodnich w pamiętnikarstwie i beletrystyce polskiej (1945–2000). (Szkice do dziejów kultury pogranicza), Toruń 2008
Wielka encyklopedia tatrzańska, red. Z. Radwańska-Paryska, W. Paryski, Poronin 2004
Wysiedlenia wypędzenia i ucieczki 1939–1959. Atlas ziem Polski, red. G. Hryciuk, W. Sienkiewicz, Warszawa 2008
Żydzi szczecińscy tradycja i współczesność. Materiały z sesji naukowej 27 czerwca 2003 r., red. K. Kozłowski, J. Mieczkowski, Szczecin 2004
Cała A., Wizerunek Żyda w polskiej kulturze ludowej, Warszawa 2005
Czerniakiewicz J., Repatriacja ludności polskiej z ZSRR. 1944–1948, Warszawa 1987
Drzewka Pamięci na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie. Pawlewska-Szydłowska Irena, http://www.cmentarze.szczecin.pl/chapter_50362.asp?soid=1164A6AE564946B0B7859A7AC444B8AA
Dulczewski Z., Socjologiczne aspekty migracji ludności na pomorzu zachodnim, [w:] Przeobrażenia społeczne na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1947, red. Z. Dulczewski, Poznań 1964
Dulczewski Z., Społeczne aspekty migracji na Ziemiach Zachodnich, Poznań 1964
Dziurżyński P., Osadnictwo rolne na Ziemiach Odzyskanych, Warszawa 1983
Grynberg M., Żydowska spółdzielczość pracy w Polsce w latach 1945–1949, Warszawa 1986
Halicka B., Mój dom nad Odrą. Pamiętniki osadników Ziem Zachodnich po 1945 roku, Kraków 2016
Halicka B., Polski Dziki Zachód. Przymusowe migracje i kulturowe oswajanie Nadodrza 1945–1948, Kraków 2015
Hertz A., Żydzi w kulturze polskiej, Warszawa 2003
Ilwicka A., Grand Illusion? The Phenomenon of Jewish Life in Poland after the Holocaust in Lower Silesia, „The Person and the Challenges”, t. 4 (2/2014), s. 97–126
Jankowiak S., Przemiany narodowościowe na „Ziemiach Odzyskanych” po II wojnie światowej, [w:] „Ziemie Odzyskane” po drugiej wojnie światowej, red. C. Osękowski, G. Strauchold, Zielona Góra 2015
Kaczkowski S., Stosunki ludnościowe Szczecina w latach 1945–1955, Warszawa 1968
Kamienna Góra. Monografia geograficzno-historyczna miasta i okolic, red. S. Michalkiewicz, Wrocław 1985
Kendziorek P., Program i praktyka produktywizacji Żydów polskich w działalności CKŻP, Warszawa 2016
Kersten K., Repatriacja ludności polskiej po II wojnie światowej: studium historyczne, Wrocław 1974
Kościk E., Osadnictwo wiejskie w południowych powiatach Dolnego Śląska w latach 1945–1949, Wrocław 1982
Kusiak F., Osadnictwo wiejskie w środkowych i północnych powiatach Dolnego Śląska w latach 1945–1949, Wrocław 1982
Michlic B., Obcy jako zagrożenie. Obraz Żyda w Polsce od roku 1880 do czasów obecnych, Warszawa 2015
Mieczkowski J., Między emigracją a asymilacją: szkice o szczecińskich Żydach w latach 1945–1997, Szczecin 1998
Mieczkowski J., Żydzi, Niemcy i Ukraińcy na Pomorzu Zachodnim w latach 1945–1956. Liczba, położenie i działalność polityczna, Szczecin 1994
Pamiętniki osadników Ziem Odzyskanych, oprac. Z. Dulczewski, A. Kwilecki, Poznań 1963
Polski słownik biograficzny, red. E. Rostworowski, t. XXV, Wrocław 1979
Pomorze Zachodnie w latach 1945–2010. Społeczeństwo – władza – gospodarka – kultura, t. I, red. K. Kozłowski, Szczecin 2012
Rykała A., „Produktywizacja” Żydów w Polsce po drugiej wojnie światowej na przykładzie działalności rolniczej, „Prace i Studia Geograficzne”, t. 61 (2016), z. 1, s. 151–163
Sula D., Działalność przesiedleńczo-repatriacyjna Państwowego Urzędu Repatriacyjnego w latach 1944–1951, Lublin 2002
Szarota T., Osadnictwo miejskie na Dolnym Śląsku w latach 1945–1948, Wrocław 1969
Szaynok B., Ludność żydowska na Dolnym Śląsku 1945–1950, Wrocław 2000
Tumolska H., Mitologia Kresów Zachodnich w pamiętnikarstwie i beletrystyce polskiej (1945–2000). (Szkice do dziejów kultury pogranicza), Toruń 2008
Wielka encyklopedia tatrzańska, red. Z. Radwańska-Paryska, W. Paryski, Poronin 2004
Wysiedlenia wypędzenia i ucieczki 1939–1959. Atlas ziem Polski, red. G. Hryciuk, W. Sienkiewicz, Warszawa 2008
Żydzi szczecińscy tradycja i współczesność. Materiały z sesji naukowej 27 czerwca 2003 r., red. K. Kozłowski, J. Mieczkowski, Szczecin 2004
Opublikowane
2017-12-29
Numer
Dział
Opracowania źródłowe
Copyright (c) 2017 Ośrodek „Pamięć i Przyszłość”
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 4.0 Miedzynarodowe.
