Wydział Wojewódzki w Olsztynie jako element powojennego samorządu terytorialnego (1946–1950)

Abstrakt

W Okręgu Mazurskim polska administracja nie była odtwarzana, lecz organizowana od nowa. W nowym systemie prawno-ustrojowym, w tym zwłaszcza z uwagi na ustanawianie obcego w polskiej tradycji systemu rad narodowych, rozgraniczenie kompetencji poszczególnych organów bywało nie do końca czytelne, a nawet zdarzały się sytuacje, gdy działania tworzonych członów administracji nie zawsze miały umocowanie w obowiązujących aktach prawnych. Brak wyraźnego podziału tych pionów administracji nie tylko nie raził, ale był propagandowo uznawany za przejaw demokratyzacji życia publicznego i za bardziej sprawiedliwą formę sprawowania władzy. W pierwszym powojennym pięcioleciu Wydział Wojewódzki był organem wykonawczym Wojewódzkiej Rady Narodowej w Olsztynie. Czasem określany był też jako samorządowy organ szczebla wojewódzkiego, choć miano to nie było w pełni adekwatne do jego roli. Niejasność ta była rezultatem przenikania oraz łączenia kompetencji i działań trzech pionów: administracji ogólnej, rad narodowych i „samorządowego” Wydziału Wojewódzkiego. Na dodatek wojewodowie oraz starostowie powiatowi, jako przedstawiciele w terenie władzy ogólnej, znajdowali się w strukturze samorządowej, kierując Wydziałem Wojewódzkim i wydziałami powiatowymi. Wydział Wojewódzki sprawował „władzę porządkową” nad prezydentem Olsztyna oraz burmistrzami poszczególnych miast w województwie, nad członkami zarządów miejskich i gminnych oraz nad wykonawczymi wydziałami powiatowymi w terenie.